مصباح

📚 نقش عرف در احکام؟؟!!!

استاد سید مصطفی حسینی نسب می فرماید: عرف عند الکل مشرع نیست و نقشی همانند کتاب سنت و عقل ندارد. ولی از آنجا که عرف در حوزه تعیین مفاهیم عند الکل و در حوزه تطبیقات فی الادله اللفظیه مرجعیت دارد، تغییرات عرفی می توانند موجب تغییر موضوع شده و مصداقی را از موضوع حکم شرعی خارج کرده و در موضوع حکم شرعی دیگری داخل کنند.جايگاه عرف در استنباط احكام شرعى در سه جهت است.

📚 دلالت امر به مقدمات شرعیه بر وجوب شرعی داشتن مقدمه؟؟!!!؟؟

یکی از دلیل های مرحوم آخوند در بحث وجوب مقدمه این است که در شریعت یک برخی اوامر به مقدمات تعلق گرفته است و با ضمیمه ای این مطلب که ظاهر امر در مولویت است، نتیجه گرفته میشود که مقدمات واجبات، وجوب شرعی دارند.

بعضی مانند مرحوم خویی و مرحوم اصفهانی اشکالی مطرح کرده اند که چنین اوامری ظهور در مولویت ندارند بلکه ظهور در ارشادیت دارند ؛ زیرا اگر امر به خصوصیتی از خصوصیات مرکب تعلق بگیرد ظهور در ارشادیت دارد مثل لا تصل فی وبر ما لا یوکل لحمه. یا لا تبع ما لیس عندک.

📱 @mobahathah_ir 

استاد فرمودند: دلیلی نداریم که وقتی امر به خصوصیتی تعلق بگیرد ظهور در ارشادیت دارد. به نظر استاد اگر بیان شرط و مقدمات را با قالب امر بیان کند ظهور در مولویت دارد. مثلا اگر پدری بگوید این درس را قبل از غذا بخوان فرق میکند با این بیان که بگوید اگر قبل از غذا این درس را بخوانی تاثیر دارد و از صیاغت اول اعمال مولویت میفهمیم. 

📚 جعل احکام وضعیه مستقیما از طرف شارع ؟؟!!!

در باب احکام وضعیه دو مسلک وجود دارد: 

1- برخی مانند شیخ أنصاری قائل به تبعیت احکام وضعیه از احکام تکلیفیه هستند. یعنی می فرمایند: صدور احکام وضعیه مستقیما از جانب شارع امکان پذیر نیست و از احکام تکلیفیه انتزاع می شوند. 

2- عده ای مانند محقق اصفهانی قائل به امکان صدور احکام وضعیه مستقیما از جانب شارع هستند. 
📱 @mobahathah_ir 

از ظاهر کلام استاد استفاده می شود که ایشان قائل به امکان صدور احکام وضعیه مستقیما از جانب شارع هستند و اینگونه نیست که حتما لازم باشد احکام وضعیه از احکام تکلیفیه انتزاع شده باشند. 

📚 گناه صغیره عدالت را از بین نمی برد ؟؟!!!

استاد شهیدی فرمودند: دلالت التزامیه تعدادی از آیات این است که ارتکاب صغائر مخلّ به عدالت نیست. این آیات عبارتند از:

الف: ﴿إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئاتِكُمْ وَ نُدْخِلْكُمْ مُدْخَلاً كَريما﴾

ب: ﴿وَ ما عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَ أَبْقى‏ لِلَّذينَ آمَنُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ وَ الَّذينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُون‏‏﴾

ج:﴿يَجْزِيَ الَّذينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى الَّذينَ يَجْتَنِبُونَ كَبائِرَ الْإِثْمِ وَ الْفَواحِشَ إِلاَّ اللَّمَمَ إِنَّ رَبَّكَ واسِعُ الْمَغْفِرَة﴾

وقتی عرف در مورد مرتکب صغیره که از کبائر اجتناب می کند، این آیات را ملاحظه می کند که خداوند گناهان او را بخشیده و وارد بهشت کرده و جزای احسن به او می دهد، چنین فردی را فاسق و فاجر نمی داند. لااقل ارتکاز متشرعی ایجاد می شود که از ادله شرطیت عدالت، اجتناب از صغیره فهمیده نمی شود مخصوصا اینکه شارع برای عدالت احکام متعددی اعم از مستحبات و واجبات جعل کرده است که عبارتند از: الف: پذیرش شهادت دو مرد، چهار زن در صورت عادل بودن. ب: بطلان طلاق بدون دو شاهد عادل…..و…. 

📱 @mobahathah_ir 

📚 وجوب تبعیت از دستورات شارع نه اغراض ؟؟!!!؟؟

شهید صدر معتقد است وجوب تبعیت، تنها از دستورات شارع بوده واغراض شارع مادامی که به مرحله ی دستور نرسیده باشد وجوب امتثال ندارد.

طبق این مبنا استاد شب زنده دار دربحث حق الطاعه پاسخ به شهید صدر فرمودند :اغراض و اهداف با دستورات و اوامر فرق می کند و فقط دستورات موضوع حق الطاعه هستند، بنابراین اگر چیزی مورد اهتمام شارع باشد ولی به مرحله دستور نرسیده است چگونه می تواند موضوع حق الطاعه قرار بگیرد؟

ممکن است شهید صدربگوید: حق الطاعه مربوط به دستورات و اوامر و نواهی شارع است نه مربوط به اهتمامات و اغراض مولا.

فیه

اولا اگر نکته ی اصلی مسلک حق الطاعه رعایت احترام مولا به جهت خالقیت و منعمیت باشد فرقی بین دستورات و اغراض لزومی که به مرحله ی دستور نرسیده باقی نمی ماند

ثانیا در جایی که محتمل الوجوب و الاباحه هست ما احتمال جعل چنین اباحه ی اقتضایی را می دهیم همان طور که احتمال جعل وجوب را می دهیم وشهید که احتمال را منجز می داند باید جمع تنجیز و تعذیر درمورد واحد را قبول کند

📱 @mobahathah_ir