مصباح

????????

? حکمت ۶٢:

إِذَا حُيِّيتَ بِتَحِيَّةٍ فَحَيِّ بِأَحْسَنَ مِنْهَا، وَ إِذَا أُسْدِيَتْ إِلَيْكَ يَدٌ فَكَافِئْهَا بِمَا يُرْبِي عَلَيْهَا، وَ الْفَضْلُ مَعَ ذَلِكَ لِلْبَادِئِ.
هنگامى که به تو تحیتى گویند به صورتى بهتر پاسخ گوى و هرگاه هدیه اى براى تو فرستند آن را به صورت افزون تر پاداش ده. با این حال فضیلت از آن کسى است که ابتدا کرده است.
? اخلاق اسلامى مى گوید هیچ کار خوبى را نباید بدون پاداش گذاشت; خواه سخن احترام آمیزى باشد یا اقدام عملى، بلکه بهتر آن است که پاداش برترى داشته باشد; مثلاً اگر کسى به ما بگوید «سلام علیکم» بهتر آن است که در پاسخ بگوییم «سلام علیکم ورحمة الله» وهرگاه کسى هدیه مختصرى براى ما بفرستد ما در موقع مناسب هدیه بهتر و بیشتر براى او بفرستیم. این کار سبب مى شود پیوند محبت و دوستى در میان افراد جامعه روز به روز بیشتر شود و روح حق جویى و حق طلبى و حق شناسى تقویت گردد و زندگى در چنین جامعه اى بسیار توأم با آرامش خواهد بود.

⭐️البته برترى و فضیلت از آنِ کسى است که ابتدا کرده، زیرا شخص دوم هرکارى کند جنبه پاداش عمل دارد، در حالى که شخص اول بدون این که خدمتى به او بشود اقدام به نیکى کرده و مطلقاً جنبه پاداش نداشته است، بنابراین شخص اول بر دومى برترى دارد.

???????

✍? سوره یوسف، آیه ٩۵:

قَالُواْ تَاللّهِ إِنَّكَ لَفِي ضَلاَلِكَ الْقَدِيمِ 

(پسران يعقوب به پدر) گفتند: به خدا سوگند تو سخت در گمراهى ديرين خود هستى.

در آيه ٨ اين سوره خوانديم كه برادران در حقّ پدر خود گفتند: «انّ ابانا لفى ضلال مبين» پدرمان به خاطر علاقه بى جهت به يوسف و برادرش، در گمراهى آشكار است. در اينجا گفتند: «ضلالك القديم»، يعنى هنوز در آن خطاى پيشين به سر مى برد.

?كار نيكان را قياس از خود مگير. (نسبت گمراهى به پدر، ناشى از قياس وسنجيدن درك او با فهم خود بود.)

??????

✍? حکمت ۶٠:

اللِّسَانُ سَبُعٌ، إِنْ خُلِّيَ عَنْهُ عَقَرَ.

زبان درنده اى است كه اگر رهايش كنى به تو آسيب مى رساند و تو را مى دَرَد.
? يكى از بزرگترين افتخارات انسان نطق و بيان است كه به وسيله زبان انجام مى گيرد و به واسطه آن بر تمام جانداران ترجيح دارد.

?اما نعمت هر چه بزرگ تر باشد چنانچه از آن به طرز بدى استفاده شود خطراتش عظيم تر است. 

هيچ عضوى از اعضاى انسان به اندازه زبانِ بى قيدوبند خطرناك نيست، به طورى كه گاه مى شود يك جمله آتش جنگى را مى افروزد و سبب ريختن خون ها و هتك نواميس و از بين رفتن آرامش و امنيت جامعه مى گردد.

✅ پس مراقب زبانمان باشیم.

??????

✍? سوره یوسف، آیه ٩۴:

وَلَمَّا فَصَلَتِ الْعِيرُ قَالَ أَبُوهُمْ إِنِّي لَأَجِدُ رِيحَ يُوسُفَ لَوْلاَ أَن تُفَنِّدُونِ 

وچون كاروان (از مصر به سوى كنعان محل زندگى يعقوب) حرکت کرد، پدرشان گفت: همانا من بوى يوسف را مى يابم، البته اگر مرا كم خرد ندانيد.

انسان، با صفاى باطن مى تواند حقايق معنوى را که دیگران درک نمی کنند، درك كند.

?البته همه ى مردم ظرفيّت شنيدن حقايق را ندارند و بنابراین نسبت بى خردى به گوينده مى دهند.

??????

✍‌ بزرگی می‌گفت: اگر کسی برای درخواست کمک برای  حل مشکلی پیش تو آمد؛

هرگز نگو: فلانی هم که هر وقت کاری داشته  باشه فقط ما را می‌شناسه!

? بلکه بگو: الحمدلله که خدا به من

توفیق برطرف کردن نیازهای مردم 

را عنایت کرده است.

✍آقای ما امام حسین علیه‌السلام در این باره می‌فرمایند: “برآوردن حاجت و برطرف كردن مشكلات مردم به دست شما از نعمت‌های خداوند است نسبت به شما، بنابراین با منت گذاری و اذیت آنان، جلوی این نعمت ها را نگیرید.”

?بحار الانوار، ج۷۴، ص۳۸