مصباح

????

?نگاه منصفانه در بحث علمی

ضابطه تغییر ناپذیر تفسیر صحیح  در همه صحنه ها و همه حوادث بویژه در کنکاشهای علمی رعایت انصاف است .

تحقق انصاف علمی به این است که :

اولا / فهم خودم را تنها فهم صحیح نشمرم و همواره احتمال دهم طرف مقابلم به نکته ای رسیده باشد که من نرسیده باشم.

ثانیا / در نقادی لجاجت را کنار بگذارم و اگر به خطای خود پی بردم شجاعانه به صحت سخن طرف و خطای خودم اعتراف کنم.

ثالثا / آنجا که سخنی مربوط به یک شخص و دو شخص نیست بلکه گروه کثیری از  اندیشمندان به مطلبی رسیده اند ، در عین اینکه احتمال خطای همگان داده می شود اما انصاف در نگاه علمی به این است که دقت بسیار بیشتری داشته باشم . هرگز نقد چنین دیدگاه های وسیع و پذیرفته شده ای با نگاه معمولی میسر نیست، و نباید این امر مهم را با اختلاف بین دو نفر مقایسه کرد.اگرچه  گفتیم در همین مباحته های دو یا سه نفره نیز باید دقت و تاملی منصفانه داشت.

رابعا / در عین نگاه منصفانه به مطالبی که اکثر دانشمندان پذیرفته اند ، باید با علم  و حقیقت نیز منصف بود ، یعنی نباید محقق آزاده مرعوب اکثریت شود و در بیان نظریه اش کوتاهی  کند که این شرط انصاف با علم و با حقیقت نیست .

اگر  نگاه منصفانه شد، و اگر ادب انسانی در بحث رعایت شد ، این می شود :

? « جدال بالتی هی احسن ».?

????

✍حضرت امام رضا عليه السلام:

التَّوَاضُعُ دَرَجَاتٌ مِنْهَا أَنْ يَعْرِفَ الْمَرْءُ قَدْرَ نَفْسِهِ فَيُنْزِلَهَا مَنْزِلَتَهَا بِقَلْبٍ سَلِيمٍ لَا يُحِبُّ أَنْ يَأْتِيَ إِلَى أَحَدٍ إِلَّا مِثْلَ مَا يُؤْتَى إِلَيْهِ إِنْ رَأَى سَيِّئَةً دَرَأَهَا بِالْحَسَنَةِ كَاظِمُ الْغَيْظِ عَافٍ عَنِ النَّاسِ وَ اللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ.

تواضع درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه انسان اندازه خود را بشناسد و با طيب خاطر خود را در آن جايگاه قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار كند كه انتظار دارد با او رفتار كنند، اگر بدى ديد آن را با خوبى جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و از مردم درگذرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد.

?كافى(ط-الاسلامیه) ج 2، ص124،ح13

????

✍نماز برای حضور قلب است. اصلاً حضور قلب یعنی چه؟ این مسأله حضور قلب ، خیلی تعبیر عجیبی است. حضور قلب یعنی دل حاضر باشد و غایب نباشد، یعنی تو وقتی نماز می خوانی و رویت به طرف قبله است، حاضرغایب کن، ببین دلت در نماز حاضر است یا غایب؟ شما در اول نماز دلتان را حاضر غائب می کنید و او حاضر می شود. دلتان هم می خواهد حاضر باشد تا می گویید الله اکبر، بسم الله الرحمن الرحیم، الحمدلله رب العالمین، یک وقت می بینید این شاگرد کلاس فرار کرده، شما درس را از اول تا آخر داده اید ولی خود شاگرد در کلاس نبوده است وقتی که ما نماز می خوانیم و می گوییم الحمدلله رب العالمین داریم به دل خودمان تفهیم می کنیم، به روح خودمان تلقین می کنیم، اما وقتی السلام علیکم و رحمه الله و برکاته گفتیم می بینیم این جسم ما، یعنی زبان ما، اعضا و جوارح ما، مشغول درس دادن به دل ما بوده است و شاگرد کلاس، این دل بوده است؛ اما متأسفانه در اینجا وضع به گونه ای بوده که ما درس را داده ایم، شاگرد اول کلاس گفته حاضر و فرار کرده است و ما درس را هدر داده ایم.

? مرتضی مطهری، آزادی معنوی، صدرا، چاپ سی و هفتم، 1386، ص۶۹ 

????

✍رسول اكرم صلى ‏الله ‏عليه ‏و ‏آله:

 مَنْ قَبَّلَ وَلَدَهُ كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لَهُ حَسَنَةً وَ مَنْ فَرَّحَهُ فَرَّحَهُ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَنْ عَلَّمَهُ الْقُرْآنَ دُعِيَ بِالْأَبَوَيْنِ فَيُكْسَيَانِ حُلَّتَيْنِ يُضِي‏ءُ مِنْ نُورِهِمَا وُجُوهُ أَهْلِ الْجَنَّةِ.

هر كس فرزندش را ببوسد ، خداوند عزّوجلّ براى او ثواب مى‏ نويسد و هر كسى كه او را شاد كند ، خداوند روز قيامت او را شاد خواهد كرد و هر كس قرآن به او بياموزد ، پدر و مادرش دعوت مى‏ شوند و دو لباس بر آنان پوشيده مى‏ شود كه از نور آنها ، چهره‏ هاى بهشتيان نورانى مى ‏گردد .

?كافى(ط-الاسلامیه) ج6، ص49، ح1

????

✍قال علی علیه السلام : … وَ أَخْرِجُوا مِنَ اَلدُّنْیَا قُلُوبَکُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ تَخْرُجَ مِنْهَا أَبْدَانُکُمْ

? ( امالی ص 172 )

✳️ قبل از آن که بدنهای شما از دنیا خارج بشود ، دلهایتان را از دنیا خارج کنید! یعنی دلبستگی به دنیا نداشته باشید! … نمی گوید از نِعَم دنیا استفاده نکنید، می فرماید : دلبسته به دنیا نباشید.

?? این دلبستگی است که انسان را بیچاره می کند… بعضی از ماها به زبان می گوییم دلبستگی نداریم،امّا باید حقیقتاً دلبستگی نداشت. یک وقتی یکی از روسای کشور ، چند سال پیش به من می گفت: این آقایانی که مسئولین میانی هستند،دائماً می گویند ما به این میزها علاقه ای نداریم امّا وقتی می خواهیم این ها را جابجا کنیم ، مصیبت است ! به ظاهر می گویند علاقه ای نداریم، دلبستگی نداریم ، اما وقتی بنا می شود بروند اوّل دعواست!

?می فرماید : قبل از آن که بدنهایتان از دنیا خارج بشود ، دلهایتان را خارج کنید ! بعضی از اهل معنا می گفتند که بعضی از ارواح سرگردان را دیدند که از دنیا خارج شدند اما هنوز خیال می کنند در این دنیایند ، دنبال مال و مَنال و مِلک … دور خودشان دارند می چرخند، هنوز ملتفت نیستند که رفته اند نشئه بعدی، دل هنوز اینجاست !

♦️شرح حدیث از حضرت آیت ا… امام خامنه ای (مدظله العالی)، درس خارج مورخ ۲۲/ ۱۰/ ۱۳۹۳