مصباح

🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺

💥 جریان مباهله قبل از واقعۀ غدیر بود یا بعد از آن؟

✍ استاد محمدهادی یوسفی غروی:

🔹آیات مباهله در سوره آل‌عمران است و این سوره بر حسب ترتیب نزول، سوره سوم بعد از هجرت به مدینه است. کسی مدعی نیست که مباهله آن وقت انجام شده باشد. همه متفق‌اند که مباهله بعد از فتح مکه انجام شده است. باز همه متفق‌اند که مباهله در 24 ذی‌الحجه بوده است؛ اما اختلاف در سال آن است که آیا سال نهم بوده یا سال دهم؟ مشهور بر آن است که در 24 ذی‌الحجه سال دهم بوده است.

اما کسانی که سال دهم را تعیین کرده‌اند به لوازم خبر جزیه ستادن امام علی(ع) از نصارای نجران و سپس پیوستنش به پیامبر(ص) برای حجه الوداع توجه نکرده‌اند. 

🔸حدود یک سال بعد از فتح مکه (که در رمضان سال هشتم بود)، گروه‌های متعددی از قبایل مختلف و متعدد به پیامبر(ص) اقبال کردند و به مدینه رفتند و اسلام عشائر خود را بر حضرت عرضه و بیعت کردند و لذا آن سال، یعنی سال نهم را «سنه الوفود» نامیدند. یکی از این گروه‌ها، نصارای نجران بودند که به مدینه رفتند و جریان مباهله پیش آمد. جریان مباهله به قراردادی میان آنان و پیامبر(ص) ختم شد که مبنی بر آن، نصارای نجران دوبار در سال جزیه پرداخت کنند. پس از مدتی  امام علی(ع) به دستور پیامبر(ص) به یمن رفت تا اولین قسط شش ماهه جزیه نصارای نجران را دریافت کند و سپس برای ماه ذی الحجه از یمن به حج پیامبر اکرم(ص)، برای حجه الوداع بپیوندد. خبر اخذ جزیه و سپس پیوستن به حجه الوداع، وقوع مباهله در سال نهم را متعین می‌کند. 

🔹پس مباهله قطعا قبل از حجه الوداع و جریان غدیر واقع شده است. لذا طبعا سوال می‌شود که چطور آیه مربوط به حادثه‌ای در سال‌های آخر عمر پیامبر(ص) در سوره آل عمران، آمده حال آنکه این سوره در سال سوم هجرت نازل شده؟!

پاسخ اینکه نزول آیه مباهله مربوط به سال سوم در ضمن سوره آل عمران نیست؛ بلکه آیه مباهله سال نهم نازل شد، اما ضمن سوره‌ای نبود. لذا هنگام جمع آوری قرآن، صحابه بنا به تشخیص خود، آن را در سوره آل عمران قرار دادند؛ شاید به این مناسبت که این سوره بیشترین آیات مربوط به اهل کتاب را دارد.

🔸البته اصل، در ترتیب آیات قرآن این است که پیامبر جای آیات را مشخص کرده است؛ مگر اینکه در موردی دلیل خاصی در دست داشته باشیم تا بر اساس آن بگوییم که جای این آیه یا آیات را صحابه تعیین کرده‌اند، بدون اینکه دستوری از پیامبر داشته باشند. در مورد مباهله چنین است؛ یعنی همین که آیه که متضمن دعوت به مباهله در سال نهم هجرت نازل شده ولی آیات سوره آل عمران به تدریج در سال سوم هجرت نازل شده، قرینه‌ای است قوی بر اینکه این آیه بخصوص در اینجا نبوده است؛ بلکه چنانچه گفتیم چون ضمن سوره مشخصی نازل نشده بود و جای آیه نیز توسط پیامبر(ص) تعیین نشده بود، صحابه در تألیف قرآن، آن را ضمن آل عمران جای دادند.

📚مرکز پژوهش های تاریخ اسلام 

🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺

💥وَاللهَ اللهَ فِي بَيْتِ رَبِّکُمْ، لاَ تُخَلُّوهُ مَا بَقِيتُمْ، فَإِنَّهُ إِنْ تُرِکَ لَمْ تُنَاظَرُوا

🕋خدا را خدا را، که خانه پروردگارتان را به فراموشى نسپاريد و تا زنده هستيد آن را خالى نگذاريد، که اگر زيارت خانه خدا ترک شود به شما مهلت داده نخواهد شد 

✍«لَمْ تُنَاظَرُوا» را اشاره به دور ماندن از نگاه لطف الهى به جهت بى اعتنايى به خانه اش يا دور ماندن از نگاه آميخته با عظمت مردم به سبب ترک وحدت صفوف و ضعف مسلمانان دانسته اند در حالى که ظاهر اين است که منظور از تناظر در اينجا مهلت دادن است. اشاره به اينکه مهلت الهى برداشته مى شود و عذاب نازل مى گردد.

📚 نهج البلاغه، نامه_47

🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺

💥الْحَمْدُللهِِ غَيْرَ مَقْنُوط مِنْ رَحْمَتِهِ

🟤«ستايش ويژه خداوندى است که کسى از رحمتش مأيوس نمى شود». 

✍چگونه ممکن است از رحمت بى پايان او مأيوس شد در حالى که خودش مى فرمايد: وَ رَحْمَتِى وَسِعَتْ کُلَّ شئ«رحمت من همه موجودات را فراگرفته است».

بنابراين انسان در هر شرايطى باشد و هر قدر آلوده به گناه گردد باز بايد به سوى خدا برگردد، و از رحمتش مأيوس نباشد که اين يأس کفر و ضلالت و بزرگترين گناهان است

📚 نهج البلاغه، خطبه_45

🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃
💥لِلّهِ آبَاؤُکُمْ! فَقَدِّمُوا بَعْضاً يَکُنْ لَکُمْ قَرْضاً، وَ لاَ تُخْلِفُوا کُلاًّ فَيَکُونَ فَرْضاً عَلَيْکُمْ

🟡خدا پدرتان را رحمت کند بخشى از ثروت خود را از پيش بفرستيد تا به عنوان قرض (نزد خدا) براى شما باقى بماند و همه را براى بعد از خود نگذاريد که مسئوليت سنگينى بر دوش شما خواهد گذارد»; 

✍ منظور از جمله «فَقَدِّمُوا بَعْضاً…» اين است که انسان تا زنده است با دست خود بخشى از اموال خويش را در راه خدا به محرومين يا براى کارهاى خير بپردازد که به مقتضاى «(وَمَا عِنْدَ اللهِ بَاق); آنچه نزد خداست باقى مى ماند»

 تعبير به «بعض» براى اين است که انسان نبايد وارثان خود را که غالباً نيازمند هستند محروم کند، زيرا اين کار دور از انصاف است و در روايات اسلامى از کسانى که همه اموال خود را در حيات خود انفاق مى کنند و براى ورثه چيزى نمى گذارند، نکوهش شده است.

📚 نهج البلاغه، خطبه_20

🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺
💥أَيُّهَا النَّاسُ، مَنْ سَلَکَ الطَّرِيقَ الْوَاضِحَ وَرَدَ الْمَاءَ، وَ مَنْ خَالفَ وَقَعَ فِي التِّيهِ

🟤اى مردم! آن کس که راه واضح و آشکار را بپويد به آب مى رسد; امّا کسى که مخالفت کند در بيابان سرگردان خواهد شد (و تشنه کام جان مى دهد)

✍منظور از «طريق واضح» راهى است که قرآن و سنّت و دليل عقل ارائه داده، که انسانها را به آب حيات معنوى رهنمون مى شود و آنها که به بيراهه روند از آن محروم شده در کفر و بى ايمانى جان مى دهند.بى شک راه و روش امیر المومنین عليه السلام يکى از مصاديق روشن «اَلطَّريقُ الْواضِحُ» است، زيرا او به منزله نفس نبىّ و آگاه ترين امّت به راه و روش آن حضرت بودبديهى است کسى که از جادّه اصلى برود در اثناى راه به منزلگاههايى مى رسد، داراى آب کافى و آن کس که از بيراهه مى رود غالباً گرفتار بيابانهاى خشک و بى آب مى شود و از تشنگى هلاک مى گردد.

📚 نهج البلاغه، خطبه_201