مصباح

??????????

✍?آیا قرض‌دادن طبق قرآن واجب است؟

?مَنْ ذَا الَّذي يُقْرِضُ اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضاعِفَهُ لَهُ أَضْعافاً کَثيرَة (245 - بقره)

کیست آن‌که به خداوند قرض‌الحسنه دهد تا خدا آن را برایش چندین برابر فزون‌تر کند؟

در آیه فوق حضرت حق‌تعالی به صراحت به بحث قرض‌الحسنه اشاره کرده است. اگر اندکی دقت کنیم در پرداخت قرض فرموده چه کسی هست؟ و مانند انفاق و صله رحم امر و تکلیف انجام آن نداده و قرض دادن را امری اختیاری قرار داده  است. در حدیثی از امام صادق (ع)، انفاق 10 ثواب، قرض‌الحسنه 18 و صله رحم 30 ثواب دارد.

حضرت علی (ع) می‌فرمایند: از استقراض و گرفتن قرض زیاد پرهیز کنید که بدهی زیاد، راستگو را دروغ‌گو و خوش‌قول را بدقول می‌کند. در سیرۂ معصومین سلام الله علیها قرض‌گرفتن برای آن‌ها وجود داشته، ولی در حدّ خرید و تهیه نان و خوراک و از سرناچاری است (تا سنت‌شده و مؤمن قرض‌کردن را عار نداند) و عموماً برای خرید وسیله یا ابزار خاصی قرض ننموده‌اند. پس در سیرۂ معصومین (ع) قرض‌گرفتن برای مؤمن مگر در موارد ضروری جایز شده است در حالی که امروزه برخی از ما با قرض‌گرفتن (از انسان ها) در حال افزایش سرمایه و تولید هستیم.

در بحث قرض‌دادن امام صادق (ع) می‌فرمایند: اگر توانِ و تحمّل قرض را ندارید و تأخیر آن را نمی‌توانید قبول کنید، به کسی قرض ندهید. (یعنی پس از قرض‌دادن اصلاً درست نیست آبروی طرف را ببریم باید صبر کنیم.)

در حقیقت قرض را به اصطلاح حسابداری جزو مطالبات مشکوک‌الوصول بدانیم. یعنی پولی که از دستمان رفته و ممکن است اصلاً برنگردد. بدبختی ما این است که گاهی برای مشکل کسی قرض می‌کنیم، که این امر اصلاً درست نیست.

طبق سنت نبوی و علوی، در قرض‌دادن ما نباید کنجکاوی و محل خرج آن را بپرسیم، چون طرف ممکن است نخواهد بدانیم و شاید او را به اکراه به گفتن دروغ متوسل کنیم. مگر این‌که یا خودش بگوید که می‌خواهد در امر شرّ و گناهی استفاده کند. مانند: تولید شراب، یا خرید تفنگ برای قتل و یا طرف مشهور به فساد بوده و فسادش روشن و آشکار باشد.