مصباح

آداب گفتگو و سخن گفتن 

💠  1.  اگر سخن غامض و مشکلی گفته است توضیح دهد و اگر مشکل نیست خلاصه کند.

💠 2.  تا سخن مخاطب و سؤال کننده تمام نشده، شروع به سخن نکند.

💠 3. کلام خود را اول در ذهن مقرر کند و فکر نماید، بعد به زبان جاری کند. اما اینکه چگونه بگوید هم مهم است، اول فکر کند که چه بگوید، سپس فکر کند که چگونه بگوید؟

💠 4. نه حرف تکراری بگوید و نه حرف خود را تکرار کند.

💠 5.  حرف ها و کلمات زشت را بیان نکند (فحش و ناسزا که گناه کبیره است) سعی کند الفاظ جدید و تمیز را بشنود و یاد بگیرد و بگوید.

💠 6. اگر می خواهد حکم مسأله ای بگوید و مجبور است کلمه زشتی را بیان کند، بهتر است با کنایه باشد و از کلمات مترادف استفاده کند؛ زیرا گفتن کلمه زشت هم برخی موارد گناه و حرام است.

💠 7.  از شوخی زشت بپرهیزد.

💠 8.  با اهل مجلس، در راست و دروغ مخالفت نکند، اگر راست می گویند که هیچ و اگر دروغ می گویند، سریع دخالت نکند شاید هدفی دارند یا کنایه است یا با مخاطب قراری دارند….

9.  در سخن گفتن لجاج نکند، خاصه با سفیهان و مهتران. با سفیه و ابله که نباید طرف شد، با مهتران نیز محاجه و جدل کردن درست نیست.

💠10.  اگر در گفتگو و مجادله، طرف مقابل را بر حق می یابد، حق را بپذیرد.

💠 11.  از مخاطبه با مستان و دیوانگان و … تا می تواند پرهیز کند؛ زیرا باعث قساوت قلب می شود؛ البته گاه هم لازم است.

💠 12. هنگام سخن گفتن آیا باید به مخاطب نگاه کرد یا نه؟ اینها که گفته می شود آداب سخن است و آداب، در زمان و مکان مختلف، متفاوت است. برخی موارد را شرع فرموده نگاه نکن؛ مثل نگاه به نامحرم که اینها حکم است و تغییری نمی کند؛ اما جایی که شرع چیزی نگفته مثل نگاه دو مرد یا دو زن، آداب است و بستگی به شرایط زمانی و مکانی دارد؛ حتی گاه نسبت به افراد هم فرق می کند؛ گاه نگاه کردن هنگام سخن گفتن، نوعی احترام است و گاه بی احترامی است.

💠 13. سخن باریک و غامض، با کسی که توانایی فهم و درک آن را ندارد، درست نیست.