مصباح

??????

?مرحوم آیت الله العظمی #خویی(رحمة الله علیه)

?ضابطه ی شرط محقق موضوع?

?در بین علمای اصول، مشهور است که جمله شرطیه‌ ای که مسوق است برای بیان موضوع، #فاقد_مفهوم است مانند : إن رزقت ولدا فاختنه

?محقق خویی (ره) برای #تشخیص قضایای محقق موضوع ضابطه ای بیان میکنند ، ایشان می‌گویند #جزاء در جملات شرطیه دو گونه است:

1⃣گاه #توقف جزاء بر شرط #عقلی است و در این توقف، شارع دخالتی ندارد یعنی توقف، تعبدی نیست مانند «إن رزقتَ ولدا فاختنه»، که به حکم عقل ختان متوقف بر وجود ولد است و اگر شارع هم چنین قضایایی را بیان کند، ارشاد به حکم عقل است، چنین قضایایی محقق موضوع هستند و مفهوم ندارند

2⃣گاهی #توقف جزاء بر شرط عقلی نیست؛ بلکه به #تعبد_مولوی است. مانند اینکه مولی بگوید: «إن جائک زید، فأکرمه» در این مثال، اکرام کردن عقلاً متوقف بر مجیء نیست زیرا بدون اینکه «زید» نزد اکرام کننده بیاید قابل اکرام است بلکه این توقف را مولی ایجاد کرده است این قضایای شرطیه مفهوم دارند

? و در نهایت می‌گوید: «و هذا هو الميزان في كون القضية الشرطية مسوقة لبيان الموضوع و عدمه.»

?مصباح الاصول (طبع موسسة احیاء آثار السید الخوئی)، ج ۱، ص ۱۸۵