مصباح

🔰آيا حيوانات نيز داراے بهشت و جهنم هستند؟

💠✍🏻پاسخ:

در این زمینه اقوالی وجود دارد ڪه عبارتند از:

①⇤عده اے به طور ڪلی حشر حیوانات را قبول ندارند. دلیلشان هم این است ڪه حشر را فرع تڪلیف می دانند و تڪلیف را هم فرع عقل و اختیار. و چون حیوانات را فاقد عقل و اختیار می دانند قائل به حشر حیوانات نیستند.

②⇤عده اے حشر حیوانات را قبول ندارند اما اجمالا حشر بعضی حیوانات را به دلیل وجود برخی از روایات قبول می ڪنند مانند سگ اصحاب ڪهف…

③⇤عده اےهم حشر حیوانات را قبول دارند

💠✍🏻توجیه دلیل منڪرین حشر حیوانات:

تڪليف مراحلى دارد و هر مرحله، ادراڪ و عقلى متناسب با خود مىخواهد. مرحله ساده و پائين ترے از تڪليف تصور مىشود ڪه اندڪى فهم و شعور، براے آن ڪافى است. ما نمىتوانيم چنان فهم و شعور و تڪاليفى را به طور ڪلى، درباره حيوانات انڪار ڪنيم. چنانچه درباره ڪودكان و ديوانگانى ڪه پاره اے از مسائل را مىفهمند، انڪار همه تڪاليف مشڪل است.همچنین نفی هرگونه اختیارے با توجه به افعال مدبرانه فوق غریزه اے بعضی حیوانات مانند مورچه و زنبور عسل مشڪل است.لذا از لحاظ عقلی محذورے براےحشر حیوانات وجود ندارد.

💠✍🏻دلیل عقلی : با توجه به مطالب فوق و با توجه به اینڪه اجمالًا بعضى از آنها را مىبينيم ڪه در عمل خود ظلم مىڪنند و برخى ديگر را مشاهده مىكنيم ڪه احسان را رعايت مىكنند بايد بگوييم ڪه حيوانات نيز حشر دارند.

💠✍🏻دلیل نقلی قرآنی: از آیاتی چون آیه 38 سوره مبارکه انعام (ما مِنْ دَابَّةٍ فِى الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِى الْكِتابِ مِنْ شَىْءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ) و آیه 5 سوره مبارڪه تڪویر (و اذا الوحوش حشرت) بعضی چنین استفاده ڪردند

💠✍🏻دلیل نقلی روائی: در روايات اسلامى نيز احاديث متعددےدر زمينه رستاخيز حيوانات ديده مىشود، از جمله: از ابوذر نقل شده ڪه مىگويد: ما خدمت پيامبر (ص) بوديم ڪه در پيش روے ما دو بز به يڪديگر شاخ زدند، پيغمبر (ص) فرمود، مىدانيد چرا اينها به يڪديگر شاخ زدند؟

حاضران عرض ڪردند: نه، پيامبر (ص) فرمود ولى خدا مىداند چرا؟ و به زودے در ميان آنها داورےخواهد ڪرد،(1). و در روايتى از طرق اهل تسنن از پيامبر نقل شده ڪه فرمود: «ان الله يحشر هذه الامم يوم القيامة و يقتص من بعضها لبعض حتى يقتص للجماء من القرناء خداوند تمام اين جنبندگان را روز قيامت بر مىانگيزاند و قصاص بعضى را از بعضى مىگيرد، حتى قصاص حيوانى ڪه شاخ نداشته و ديگرے بىجهت به او شاخ زده است را از او خواهد گرفت،(2)

📚(1) تفسير مجمع البيان و نور الثقلين

📚(2)تفسير المنار