مصباح

?حتما دیده‌اید که روی برخی سنگ قبرها نوشته است: جوان ناکام! یا مثلا زیاد شنیده‌ایم که می‌گویند فلانی زودهنگام درگذشت.

?معادل قرآنی “مرگ زودهنگام"، می‌شود “اجل معلّق". در مقابل، اجل دیگری داریم به نام” اجل مسمّی"؛ یعنی سررسید معین و قطعی.

شمع، اگر در معرض باد قرار نگیرد تا زمانی که نفت دارد (زمان معین=اجل مسمیّ) روشن خواهد ماند. وجود باد می‌شود مانعی برای ادامه روشنایی شمع.(اجل معلق). شمع، مثالی است برای زندگی انسان و نفت عبارت است از مقدار یک عمر طبیعی و اما باد، چیزی نیست جز گناه. مثلا در روایات آمده: اذا شاع الفحشاء، کثر الموت الفجئه (وقتی فحشا، فراگیر شد، مرگ ناگهانی زیاد می‌شود).

?علامه طباطبایی، اجل مسمی را عبارت می‌داند از مرگی که زمان آن در ام‌الکتاب ثبت شده و غیر قابلتغییر است. ولی اجل غیر مسمی در لوح محفوظ نوشته شده و زمان آن تغییرپذیر است. 

?علامه در آخر، این روایت صادقی را شاهد مثال می‌آورد که: «کسانی که بر اثر گناهان خویش می‌میرند بیش از کسانی هستند که به مرگ طبیعی خود می‌میرند و کسانی که با نیکوکاری عمرشان طولانی می‌شود، بیش از کسانی هستند که به صورت طبیعی عمرشان زیاد می‌شود…