مصباح

??????????

✍?آیا این درست است که مشرکان زمان پیامبر اکرم صلی الله علیه واله خداوند را به عنوان خالق عالم هستی قبول داشتند؟ پس این بت هایی که می پرستیدند چه بود؟

? بله، بسیاری از مردم در زمان‌های گذشته و حتی در زمان کنونی، معتقد بودند، خداوند متعال خالق تمام ممکنات و مخلوقین است، اما در امر تدبیر و دخل و تصرف در امور، غیر از خداوند متعال موجودات دیگری نیز تاثیر گذار هستند و حتی آن موجودات می توانند در سرنوشت آنان تاثیر گذار باشند و آنان را خوشبخت یا بدبخت کنند. مشرکان مکه نیز معتقد بودند خداوند متعال تدبیر برخی از امور را  به موجوداتی از قبیل بت‌ها، ملائکه، جن، کواکب، ارواح مقدسه و… تفویض کرده است، و این موجودات می توانند در کارهای آنان تاثیر بگذارند.

✅ این اعتقاد، یکی از موارد شرک است؛ یعنی اگر شخصی معتقد باشد کسی غیر از خداوند متعال، مستقلا می‌تواند در عالم تصرف کند، مشرک است و از دایره اسلام خارج است. لذا «ربوبیت» به این معنا است که خداوند متعال علاوه بر خلقت تمام مخلوقات عالم، امر تدبیر، اداره و حل و فصل کردن کارهای آنان را نیز بر عهده دارد. 

? این نکته هم لازم است تذکر داده شود که این مطلب به معنای نفی هرگونه تصرف در عالم نیست، بلکه به معنای نفی استقلال است؛ یعنی ممکن است کسی یا چیزی از جانب خداوند متعال، اذن داشته باشد و با اجازه الهی بتواند در عالم تصرف کند، این مطلب هرگز شرک محسوب نمی شود.

?بنابراین توحید در ربوبیت به این معناست که انسان معتقد باشد، خیر و شر و تدبیر کل امور در دنیا، به دست توانمند خداوند سبحان است، و انسان و آن چه که در عالم هستی وجود دارد، مالک هیچ چیز نیستند؛ و اگر هم در عالم مدبرات و اسبابی وجود دارد، همه آن‌ها به اذن و اجازه خداوند متعال است و هرگز استقلالی در تاثیر گذاری ندارند، و به امر و مشیت الهی تصرف می کنند.

? دلیل عقلی:

? تدبیر از خلق جدا نیست؛ تمام مخلوقین هم‌چنان که در ابتدای خلقت، هیچ نبوده و خداوند متعال به آنان هستی بخشیده، همچنان به خداوند متعال نیازمندند و اگر حتی یک لحظه رابطه آنان با خداوند متعال قطع شود، نابود می‌گردند و دوباره نیست می‌شوند. لذا ممکنات همان‌طور که در حدوث و ابتدای خلقت محتاج افاضه خداوند فیاض هستند، در ادامه حیات نیز محتاج همان افاضه هستند؛ پس هیچ موجودی نمی‌تواند مستقل از خداوند سبحان، ادامه حیات دهد یا تصرفی در عالم انجام دهد.