مصباح

❔نظر شما در مورد عاقله چیست ❗️ آیا عادلانه است دیگری گناه کند و جرم مرتکب شود اما کسی دیگر به زحمت بیفتد و جبران خسارت و جنایت نماید ❔مگر نمی‌گوییم که هیچ کسی بار گناه دیگری را به دوش نمی‌کشد؟؟

👌در قتل خطایی ، که قاتل بدون آنکه قصد قتل داشته باشد و از ابزاری هم که سبب قتل می شود استفاده نکند ، سبب  میشود که فردی کشته شود و مصداق قتل خطایی محض محقق شود ،  در این صورت پرداخت دیه بر عهده عاقله است .

👌منظور از عاقله خویشاوندان ذکور از سوی پدر است که دیه خطا در میان آنها تقسیم می شود و هر کدام باید بخشی از آن را بپردازند .

🔶آنچه با اقرار ثابت می شود به عهده عاقله در نمی آید بلکه باید قتل خطایی با بینه ثابت شود .

👌علی علیه السلام فرمود ؛

« عاقله تنها ضامن پرداخت قتل خطایی است و ضامن پرداخت قتل عمدی …نمی باشد »

📚التهذیب ج10 ص170

📚وسائل الشیعه ج29 ص393

❔حال فلسفه این حکم چیست؟ چرا باید یکی دیگر خطا کند اما کسی دیگر جبران خسارت کند؟

❕ضامن بودن عاقله در حقیقت یک نوع بیمه متقابل و الزامی در اعضای یک فامیل است ، اسلام برای اینکه بار سنگین دیه خطا بر دوش یک فرد نماند به مردان یک فامیل الزام کرده که در برابر یکدیگر ضامن دیه خطا باشند و مبلغ آن را در میان خود سر شکن کنند .

👌امروز این یکی ممکن است مرتکب خطایی شود و فردا دیگری .نظام عاقله  یک نوع  نظام بیمه است که از ضرورت های اجتماع است تا فردی که گرفتار خطای محض شده است و هیچ گونه عمدی در کارش نبوده است زیرا بار سنگین دیه کمرش خم نشود .

📚تفسیر نمونه ج16 ص226