مصباح

 تعصیب در ارث سنت جاهلیت!!!!

درآیه 11 سوره نساءاست :

يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ  فإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ  وإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (11) 

طبق اين آيه ، دختران ، نهایتاً  ، دو سوم ، ترکه را می برند، مابقی ترکه ، به عصبه میرسد ، عصبه کسی است که آنچه از أصحاب فروض باقی می ماند ، به او تعلق می گیرد ، برادر ، از عصبه بالنفس محسوب می شود

و طبق حدیث شریف نبوی در بخاری و مسلم ، پیامبر ص فرموده :

«أَلْحِقُوا الفَرَائِضَ بِأَهْلِهَا، فَمَا بَقِيَ فَلِأَوْلَى رَجُلٍ ذَكَرٍ».

فرائض (= نصیب  مقدر وارثان ) را به آنها بدهید ، اگر چیزی از میراث باقی ماند ، بایستی آن را به نزدیکترین رجل (= عصبه ) داد.

بر طبق نص قرآن، نهایت میراث دختران ، دو سوم است ، و ما بقی به برادران میرسد ❗️❗️

👌در گذشته  پرسیده بودند که چرا اگر فردی بمیرد و دخترانی از خود به جای گذاشته باشد ، برادران میت هم ارث می برند و تمام ارث به دختران نمی رسد.

«اگر پدری پسر نداشته باشد و یک یا چند دختر داشته باشد، بعد از فوت ظاهرا بخشی از میراث او به برادرانش تعلق میگیرد (بخاطر اینکه پسر نداشته است). آیا این خورده شدن حق دخترها نیست؟پاسخ  سنی ها :خیر، هیچ حقی خورده نشده است….»

👌ما گفتیم که در فرض مذکور تمام ارث به دختران می رسد و برادران میت حقی ندارند ، و ارث بردن برادران با وجود دختران سنت جاهلیت است که برای دختران ارزش قائل نبودند ، دختران دو سوم خویش را بالفرض مطابق حکم قرآن  می برند و مابقی را بالرد؛ پاسخ سنی هاکه مبتنی است بر عقیده باطلشان تحت عنوان «تعصیب»

❕تعصیب آن است که ترکه میت زیادتر از سهام مفروضه ای باشد که برای صاحبانشان تعیین شده است ، در مورد اینکه زیادی به چه کسی می رسد بین شیعه و اهل سنت اختلاف است ، اهل سنت می گویند آن را باید به عصبه میت داد یعنی خویشاوندی پدری و ذکور میت مانند برادران رد کرد اما ما می گوییم در صورتی که خویشاوندان نزدیک میت چون فرزندان دختر باشند باید مقدار زائد از مفروضات را به آنها رد نمود و با وجود طبقه قبل، یعنی دختران نوبت به طبقه بعد یعنی برادران میت نمى‏ رسد به علاوه دادن مقدار اضافى به مردان طبقه بعد، شبيه قوانين دوران جاهليت است كه زنان را بدون دليل از ارث محروم مى‏ ساختند .

📚تفسیر نمونه ج 3 ص 305

❕مرحوم امام در تحریر الوسیله می آورد ؛

« موردى است كه تركه بيشتر از سهام باشد؛ پس اين زيادى بر صاحبان فرض‏ها برمى‏ گردد و به «عُصبه» ميت داده نمى‏ شود. و «عُصبه» هر مردى است كه بدون واسطه يا با واسطه ذكور به ميت انتساب دارد. پس اگر وارث به يك دختر و مادر منحصر باشد نصف آن به عنوان فرض به دختر و سدس آن به فرض به مادر داده می شود و ثلث باقى مانده به طور چهار يك به نسبت سهمشان، به آن‏ها رد مى‏ شود. و اگر وارث او به دخترهاى متعدد و مادر منحصر باشد دو سوم آن به فرض به دخترها و سدس آن به فرض به مادر داده مى‏ شود و سدسى كه باقى مانده است به طور پنج يك به نسبت سهامشان به آن‏ها رد مى ‏شود و عصبه در دهانشان خاك است (و نصيبى از ارث ندارند). »

📚ترجمه تحریر الوسیله ج 2 ص 404

👌دلیل ما بر این سخن آیات قرآن و روایات اهل سنت و روایات اهل بیت علیهم السلام است .

1⃣خداوند می فرماید ؛

« وَ أُولُوا الْأَرْحٰامِ بَعْضُهُمْ أَوْلىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتٰابِ اللّٰهِ إِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْ‌ءٍ عَلِيمٌ » « خويشاوندان به ارث بردن از يكديگر سزاوارتراند. به يقين خداوند بر هر چيزى داناست. » ( انفال 75)

👌 آيه نشان مى‌دهد كه از ارحام و نزديكان، در ارث بردن از يك ديگر سزاوارتر از ديگرانند . دليل اولويت ارحام در ارث بردن، اقربيت آنان به متوفّاست. براين اساس، نسبت هركس به متوفّا نزديك‌تر باشد، در ارث بردن اولويت دارد، براين اساس، چگونه ممكن است با وجود وارث نزديك‌ترى مانند دختر، خويشاوند دورترى مانند برادر ارث ببرد!!!!