مصباح

🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺🍃🌺

✍نگاهی کوتاه بر جامعه شناسی زیارت اربعین

🍃زیارت اربعین را باید به عنوان یک پدیده جامعه شناختی و تمدنی مورد بررسی قرار داد. رویدادی که هرساله پرشورتر از سال های قبل محقق می‌شود و توجهات رسانه های داخلی و خارجی بین‌المللی را به خود جلب می کند. نوع نوینی از زندگی و زیست جمعی که کثرت قابل توجهی را ذیل وحدت و نه نسبیت شکل می‌دهد.

🍃یک ماکروجامعه دینی بدون مرزهای جغرافیایی و با محوریت مفهوم زیارت که به دلیل اتصال به امامت، در نگاه کلان از معنای شخصی و خنثی و فردی فاصله می‌گیرد. در این چارچوب مفهومی جدید، واژه ” مصرف” که یکی از محورهای تشخیص و تشخص انسان مدرن است، معنای نوینی ذیل فرهنگ و خدمت پیدا می‌کند و دیگر ذیل چرخه اقتصاد تعریف نمی‌شود. 

🍃"من صاعد” به جای “من نازل"، تبلور پیدا می‌کند و مفهوم “خدمت به زائر” از مفاهیم منفعت‌پرستی(Utilitarianism) و لذت‌گرایی( hedonism) در روابط اجتماعی سبقت می‌گیرد و در واقع توسعه تمایلات و شخصیت انسانی محقق می‌شود. از تقسیم کار بی‌روح و خشک دورکیمی در ساخت جامعه به یک مسئولیت‌پذیری مقدس در سطح ارتباطات اجتماعی بدون مرز برای تحقق خارجی مفهوم زیارت ولو در یک بازه زمانی کوتاه منتقل می‌شویم.

🍃در واقع بعثت انسان معاصر را شاهد هستیم که از تن و بدن “خود” عبور کرده و برای حال خوب و آرامش و طی طریق “دیگری"(زائر) تلاش کرده و از بخش قابل توجه اقتصاد و زندگی روزمره‌اش هزینه می‌کند. مفهوم زیارت، مناسبات فردی و اجتماعی بسیاری را تغییر می‌دهد و از کنش عقلانی و عاطفی و سنتی و حتی ارزشی ماکس وبر هم که بوی فردیت می‌دهند عبور می‌کند و یک کنش ارزش‌بار با هندسه تمدنی فرامرزی را صورت بندی می‌کند.

🍃در زیست اربعینی و ذیل مفهوم زیارت، دیگری خبری از توده‌های تنها و انسان “دگرراهبر” سرگردان و از خودبیگانه “دیوید رایزمن” نیست و همه برای همدیگر تلاش می‌کنند و هر کسی بخشی از راه حل بوده و یک همگرایی مقدس و غیرانتفاعی حاکم است.

🍃عواطفی که جاری و ساری است نه از سر ارتباطات قبیله ای و فامیلی و قومیتی، که یک باور صادق موجه و یک معرفت عمیق و مقدس دلیل این صمیمیت می باشد. در واقع صمیمیت و محبت و خدمت ذیل مفهوم زیارت، جای رقابت داروینی و جامعه گزلشافتی مبتنی بر همکاری‌های جبری و بدون عاطفه مدرن را گرفته است.

🍃الغرض که این حجم از تغییر و تحول در پی ظهور یک پدیده همچون زیارت اربعین و در واقع خلق یک انسان و جامعه متفاوت از عصر تکنوفیلی‌ها(فناوری زدگان)، می‌طلبد که بازخوانی مجدد و مستمری صورت بگیرد که علت ها و پیامدهایش در ساحت جامعه شناختی و روانشناختی و مدیریتی و تمدنی، مستعد تولد جامعه نوینی بوده و نوید انسان جدید و تمدن بهتری دارد..‌‌