مصباح

✳️امام هادی علیه السلام  و مسائل کلامی

💠 امام هادی علیه السلام در سال 212 متولد شدند و در سال 254 به شهادت رسیدند و قبر مطهرشان در منزل خود امام(خانه امام عسگری (ع) و خانه حضرت صاحب الامر سلام الله علیه) قرار دارد.
ان شاء الله خداوند به همه شیعیان  آن حضرت توفیق دهد در این ایام به زیارت این دو امام عزیز مشرف شوند.

📌 نکاتی در خصوص مسائل فرهنگی در زمان امام هادی علیه السلام

✳️ تحولات فرهنگی و اجتماعی بسیار زیادی در زمان امام دهم علیه السلام در شیعه و در جامعه اسلامی رخ داد. مسائل کلامی جدیدی مطرح گردید که امام هادی علیه السلام به آنها جواب می دادند، مانند:

💠 مسئله جبر و اختیار

📌 شاید مهمترین مسئله اعتقادی در زمان امام هادی مسئله جبر و اختیار بود و حکومت عباسی به واسطه اغراض سیاسی مروج تفکر جبری گری بود،که متاسفانه هم اکنون نیز در بسیاری از کشورهای اسلامی سایه افکنده است. تفکر جبری گری نوعی مجوز فرار از مسئولیت بود
📌 تفکر جبری یعنی اینکه هر کاری که انجام شود بگوییم کار خدا بوده است. و خود را تبرئه کنیم.
👈   امام هادی علیه السلام بود که در این شرایط این مساله را بیان کرد که: “لا جبر و لا تفويض بل امر بين الامرين” یعنی جبر اشتباه است و اختیار نیز اشتباه است و کارهایی که انجام می دهیم، نه صد درصد مختاریم و نه صد در صد مجبور بلکه در کارها هم ما نقش داریم و هم خدای متعال.

💠 حادث یا قدیم بودن قرآن

📌 مسئله دیگری که بنی عباس مطرح کرد بحث حدوث یا قدیم بودن قرآن بود. بنی عباس بواسطه اغراض سیاسی  اهل سنت را به دو دسته تقسیم کرده بود، عده ای می گفتند قرآن حادث است و عده ای می گفتند قرآن قدیم است و اهل سنت را به جان یکدیگر انداخته بود

👈  امام هادی علیه السلام فرمود: فایده این بحث چیست؟ و فرموند: تلفظ ما به قرآن حادث است، و با این روش شیعه را از وارد شدن به جریان نجات دادند و نگذاشتند تفرقه بین آنها بیافتد. امام خمینی نیز در کتابهایش فرموده است که قرآن قدیم است ولی تلفظ ما به قرآن حادث است.

💠 مسئله رزق

📌 لقمه حرام آیا رزق انسان است، یا خیر؟ و یا اینکه بعضی ها اینقدر ثروت اندوزی می کنند و می گویند رزق من بود آیا درست است یا خیر؟ از دیگر مسائل بود

👈  امام هادی علیه السلام به آن پاسخ داد و فرمود: رزق چیزی نیست که در اختیار شما است اگر کسی نانی در دست او است، رزق او نیست، آن چیزی رزق او است که از گلویش پایین برود و حلال باشد. امام علیه السلام با بیان این مسئله به مردم یاد می داد که حرص و طمع نداشته باشند و ثروت اندوزی نکنند و قناعت داشته باشند.

💠 تشبیه خدا

📌 خلفای عباسی به شدت طرفدار تشبیه بودند یعنی خداوند متعال را به صورت انسان، فرض و معرفی می کردند همانند تفکر مادی گرا ها . البته اصل این تفکر برای زمان بنی امیه است و بنی امیه طرفدار و مروج جبر و تشبیه بودند و این موضوع به بنی عباس نیز رسید. یعنی بنی عباس می گفتند خدا مثل انسان است، دست دارد، راه می رود و …
👈 در حالی که امام هادی به ما یاد داد که خدا شبیه ندارد، لیس کمثل شیء ) سوره شوری آیه 11(، خدا جسم ندارد و تشبیه شدنی نیست

📌 (سخنرانی استاد احمد عابدی در حرم امامین عسگریین )

🔘اجتهاد مستمرّ شیعی در رویارویی با مسائل عصر حاضر موجب شده که فقه شیعه پویا وپایا باشد. 

🔹تنها توجیه‌گر خاتمیّت نبوی اجتهاد مستمرّ شیعی است. منظور از اجتهاد مستمرّ در مقابل انسداد اجتهاد است. اجتهادی که در مکاتب اهل سنّت منسدّ دانسته شده است و در قرن دوم اعلان انسداد اجتهاد نمودند.

🔸در کشوری زندگی می‌کنیم که به موجب قانون اساسی ده منصب اساسی کشور به مجتهد یا فقیه داده شده است؛ که اینها پست‌های کلیدی کشورند؛ رهبر، رییس قوه قضائیه، دادستان کل کشور، رییس دیوان عالی کشور، شش فقیه صاحب اختیار شورای نگهبان که اختیارات این گروه قابل مقایسه با گروه حقوقدانان  نیست.

🔹پیام این قوانین، این است که مدیریت کشور قرار است به دست فقه باشد و حیثیت تعلیلیه این موضوع این است.

🔸 عصر ما، عصر انفجار ارتباطات است و نمی‌توانیم منزوی باشیم. دسترسی به یک فتوا در سابق چگونه بود و امروز چگونه است؟ در گذشته با  کندی این کار صورت می‌گرفت و کسی هم اطلاع پیدا نمی‌کرد ولی امروز چنین نیست.

🔹اجتهاد شیعی چنان توانی دارد که در کنار نظام‌های حقوقی امروز بدون هیچ کم و کاستی زندگی و عرض اندام کند. ولی باید راه اجتهاد را پیدا کرد. ما روش و متدی داریم که هزار و چهارصد سال گذشتگان ما این راه را طی کرده‌اند. انحراف از روی ناتوانی و عدم اطلاع است.

🔸بدانیم که اجتهاد استمرار دارد و ما قرار نیست مقلّد باشیم. مسائل بسیاری در نظام اجتهادی مطرح بود که مختومه اعلام شده بود ولی فقیه دیگری آمد و نظر دیگری داد. وقتی شیخ انصاری به نجف آمد، ولو صاحب جواهر مسائل بسیاری را مختومه اعلام نموده بود، ولی شیخ انصاری در پاسخ به درخواست فضلا دوباره بحث اجتهادی از برخی مسائل همچون ولایت فقیه را آغاز نمود.

🔹مبنای پشیمانی در آیه نبأ فقط مرتبط با فسق و عدل نیست و عادل هم ممکن است اشتباه کند. به نظر می‌رسد که قضیه فسق یک نمونه است و ما باید برای فهم یک روایت فقط در بعد عدل و فسق راوی کار نکنیم و تمرکز را بر این موضوع نبریم. اما اگر در آیه دقّت کنیم، می‌فرماید معیار برخورد با اخبار این است که شما را به ندامت و کار جاهلانه نیاندازد. که البته یک معیار، عدالت راوی است. از این آیه می‌فهمیم که باید رئیس صدا و سیما، روزنامه و خبرنگارها باید عادل باشند. اما آیا رسیدن به جهالت به همین نکته محدود است؟

🔸یکی از چیزهایی که در دنیا مطرح است این است که راوی ذو منفعت در موضوع نباشد. یعنی تضادّ منافع نداشته باشد. اگر تضادّ منافع داشته باشد، همان‌طوری کلام را می‌فهمد که خودش می‌خواهد.

🔹در مبحث حجیّت خبر واحد، دلیل محکم حجیّت خبر واحد بنای عقلا را می‌دانند. 

💐فرهنگ یعنی:

عذرخواهی نشانه‌ی ضعف نیست.
کینه‌ها وبال گردن خودمان هستند.
لباس گران‌قیمت نشانه‌ی برتر بودن نیست.
به جای قدرت صدا، قدرتِ کلاممان را بالاتر ببریم

 💐 القاب ناپسند گذاشتن برای دوست، نشان صمیمیت نیست
هر کتاب یک تجربه است، تجربه‌هایمان را به اشتراک بگذاریم

💐وجدان کاری داشته باشیم.
چشم و هم‌چشمی را کنار بگذاریم.
تفاوت نسل‌ها را درک کنیم

 💐 آزادی ما نباید مانع آزادی دیگران شود.
به دیگران زُل نزنیم!
برای دیگران دعا کنیم

💐به اندازه از دیگران سوال بپرسیم تا دروغ نشنویم
💐در دورهمی‌ها کسی را سوژه‌ی غیبت کردنمان قرار ندهیم
💐 در جمع از کسی سوال شخصی نپرسیم
    

💠 یکی از آداب قرآن این است که آدم چیزی را که یقین ندارد، نگوید. کلمات ِشاید، احتمال دارد، فکر می‌کنم و به نظر می‌رسد را زیاد به کار ببریم.

👈 نشانه آدم جاهل این است که قطعی حرف می‌زند. آدم عالم هم همه‌اش می‌گوید شاید.

🔹 امام خمینی در تلویزیون تفسیر قرآن می‌فرمود. نوارش را یکبار گوش بدهید، یک ساعت که تفسیر می‌گفت یک آیه را ترجمه نمی‌کرد، چه برسد به تفسیر. می‌گفت یحتمل که معنی این باشد، شاید که معنی این باشد. این طور آدمی عالم است.
🔹 کسی هم که به ضرس قاطع می‌گوید معنی این است، نشانه آدم جاهل می‌باشد. قطعی حرف زدن نشانه جهل و خلاف ادب قرآن است. ادب قرآن این است که جزم گرا نباشیم.

💠 ادب قرآن این است که بدانیم کسی که قطعی حرف می‌زند، خدا و چهارده معصوم علیهم‌السلام هستند. ما هر چه می‌گوییم شاید، شاید… .

🔹 این را من مکرر گفتم، شاید 12- 10 سال داشتم که خدمت علامه طباطبایی بودم؛ یک آقایی آمد یک مسئله شرعی از علامه پرسید که من با آن سن، جواب مسئله را بلد بودم. علامه وقتی جواب داد، سه بار فرمود این مسئله را حتماً از کس دیگری بپرسید. این عالم است، قطعی حرف نمی‌زند و در فهم خودش تردید می‌کند.

🔹 نشانه جاهل بودن من هم این است که وقتی استاد مطلبی را می‌گوید، نمی‌گویم آقا سؤال دارم، فوری می‌گویم آقا مطلبتان اشکال دارد. خوب این نشانه جهل من است؛ لااقل بگو سؤال دارم یا این به ذهن من می‌رسد، از کجا می‌گویی که این اشکال دارد و غلط است؛ یعنی شما بهتر از آن ‌آقا ‌فهمیدید؟!

💠 ادب قرآن این است که این چیزها را رعایت کنیم، حرف کسی را راحت نگوییم اشتباه است، شاید من اشتباه می‌کنم.

👈 در درس‌های خودمان در حوزه، چند درصد می‌شود که استاد به طلبه بگوید که حق با شما بود؟ آیا همیشه طلبه‌ها اشتباه می‌گویند و استاد همیشه درست می‌گوید؟

درس اخلاق استاد عابدی 

بینید علمای خودمان، ادبشان ادب قرآنی بوده است.
ما طلبه‌ها هم باید اینگونه باشیم.

💠 فکر نمی‌کنم احدی به اندازه امام(ره) با شاه مخالف بود،با شاه دشمن بود، به حق هم بود، دشمنی شخصی نبود، واقعاً درد دین داشت.
👈 امام از همه ما بهتر شاه و خانواده‌اش را می‌شناخت. یک بار در عمرش دیدید، یک کلمه درباره فساد خانوادگی شاه حرف بزند؟

🔹 این ادب قرآن است. امام هم می‌دانست، ولی این زشت است که آدم بیاید درباره خانواده کسی حرف بزند، درباره زن و بچه کسی حرف بزند؛ هر چند که آدم خرابی باشد.

🔹  امام هر وقت به شاه چیزی می‌گفت، می‌گفت ظالم و ستمگر است‌، شاه جنایت می‌کند، کشور را به آمریکا فروخته؛ اما می‌گفت فساد اخلاقی هم دارد؟

🔹 گاهی تلویزیون تصویری از امام را نشان می‌دهد که روی تخت بیمارستان کتاب می‌خواند؛ این کتاب، کتابی است که فساد اخلاقی شاه در آن است، آیا یک بار شد امام از این حرف‌ها بزند؟

💠 متأسفانه ما اخلاق قرآنی را رعایت نمی‌کنیم؛ هر وقت با کسی دعوا داریم، اول می‌رویم سراغ ناموس طرف یا سراغ لغزش‌های اخلاقی‌اش.

🔹 قرآن کتاب ادب است. چقدر ما در تاریخ خواندیم که هند جگرخوار، همسر ابوسفیان، مادر معاویه چه کاره بوده است. این همه آیات در قرآن، درباره ابوسفیان نازل شده، شاید 100 آیه درباره ابوسفیان است؛ ولی یک‌بار خدا درباره زن ابوسفیان چیزی گفته؟ چه کاره بود و …؟ ولی ادب قرآن این است که به این چیزها نپردازد، زشت است.
🔹 اگر یک‌جا درباره زن ابولهب مطلبی می‌فرماید، سراغ مسایل جنسی و اخلاقی نمی‌رود؛ می‌فرماید: «و امْرَاَتُه حمّالة الحطب؛ هیزم برای آتش می‌آورد».

💠 بنابراین یک نکته اخلاق قرآن این است که به مسائل جنسی و فحشاء مردم کار نداشته باشیم؛ حتی اگر از کثیف‌ترین مردم باشد؛ خیلی مواقع این مسائل قبح گناه را می‌ریزند؛ خیلی مواقع اشاعه فحشا است و خیلی موارد باعث ترویج گناهان در بین جوانان می‌شود. در گفتارمان به قرآن اقتدا کنیم.
🔹 شخصی سی شب منبر رفت و موضوع بحثش مسایل اخلاقی فلان شخص بود. خوب، این‌ها خودش اشاعه فحشاست و خلاف قرآن می‌باشد. نسنجیده و بدون آگاهی نباید سخن گفت.

درس اخلاق استاد عابدی