معرفتی
نقد یا نق؟
محال است که چند طلبه ،استاد ،مدیر از پایه یک تا اساتید سطوح عالی دور هم بنشینند ولی شروع به گفتگو پیرامون مسائل موجود در حوزه نکنند و به نقد و اشکال به مسئولین نپردازند
بر هیچ انسان حق جویی پوشیده نیست که بغض خفته ای در بین بسیاری از حوزویان وجود دارد که
جرات بروز دادن آن را در مجامع رسمی ندارند لذا به گفتگو در جمعهای غیر رسمی و بین الاثنینی می پردازند
آیه همه اینها نقد است؟
مقاله زیر میتواند شاخصه هایی را به دست دهد تا خود را از حضیض ذلت نق زن ، به سریر عزت نقاد ارتقاء دهیم
به امید روزی که سیره علوی در پذیرش نقد توسط متولیان حوزه از فضای شعار به میدان عمل برسد .
«ادوارد سعید» که کتابی با عنوان «روشنفکر کیست؟ روشنفکری چیست؟» نوشته است،
وظیفه روشنفکر نقدنهادهای قدرت است
یک اصل مهم که در طول تاریخ و در عرض جغرافیا به اثبات رسیده است این است که:
قدرت ، بدون نقد فساد میآورد.
اخلاقیترین آدمها هم وقتی در بالای پلکان قدرت بنشینند، اگر بطور جدی با نظارت و نقد کنترل نشوند دچار «خودشیفتگی» میشوند و پس از این به باتلاق «ایدئوکراسی» یعنی «مذهب حافظ قدرت» فرو میغلتند و پس از آن هرچه بر دیگران مکروه و حرام است بر «مدیران» مباح میشود. به همین دلیل در جامعه، روشنفکر نقد میکند تا نهادهای قدرت «سالم» بمانند.
◀️«نق‌زدن یا نقد‌کردن»
یکی از ویژگی‌هایی که روشنفکر را از «روشنفکرنما» یا همان «شبه‌روشنفکر» جدا میکند، این است که شبه‌روشنفکر «نقد» نمیکند بلکه «نق میزند».
◀️اطلاعات کامل لازمه نقادی
برای نقد‌کردن مدیریت یک سیستم، لازم است اطلاعات دقیق داشته باشید. پس نقد‌کردن تخصص و مهارت و صرف وقت و انرژی میخواهد.
اما انسان میتواند راجع به هرچیزی نق بزند بدون این‌که کمترین وقتی صرف مطالعه و پژوهش آن کرده باشد!
◀️نقادی یک فرایند مساله مدار
«نق‌زدن» یک فرایند «هیجان‌مدار» است. یعنی ما با نق‌زدن آرامتر میشویم.
خشم و غممان را با دیگران درمیان میگذاریم و «دردِ دل» می‌کنیم اما «نقد‌کردن» یک فرایند «مسأله‌مدار» است، ما هنگام نقد، خودمان را سبک نمیکنیم بلکه مساله را «حلاجی» می‌کنیم.
◀️نقادی مخاطب مشخص دارد
«نق‌زدن» مخاطب تعریف شدهای ندارد، کافی است گوش مفت بیابیم، آن‌وقت میتوانیم شروع به نق‌زدن کنیم ولی نقد‌کردن، مخاطب تعریفشدهای دارد. مخاطب روشنفکر پیش از همه، خود نهادهای قدرت در یک مجموعه هستند و سپس مدیران، گروه‌های ذی‌نفع و…
◀️نقادی با پرداخت هزینه همراه است
نقد‌کردن علاوه بر نیاز به دانش و مهارت و صرف وقت و انرژی، نیاز به شجاعت دارد، شجاعت پرداخت هزینه!
شمامیتوانید در هر مهمانی که مینشینید و هر تاکسی که سوار میشود نق بزنید؛ کسی کاری به کارتان ندارد!
ولی اگر نقد خود را برای نهادهای قدرت و رسانهها ارسال کنید باید آمادگی پرداخت هزینه را هم داشته باشید.
البته اینجا لازم است راجع به گروهی از روشنفکران توضیح دهیم که کار سختتری درپیش میگیرند و آن آگاه‌سازی تودههای مردم است. کسی که قرار است تودههای مردم را آگاه کند از یک‌سو باید دارای دانش و مهارت نقد باشد و از سویی باید بتواند با زبان غیرتخصصی سخن بگوید. این کار شبیه «بندبازی» است!
اگر کمی تخصصیتر سخن بگوید مخاطبانش سخنش را نمیفهمند و اگر کمی عوامانهتر سخن بگوید به سرعت دچار «پوپولیسم» (عوام‌زدگی) میشود!
بسیاری از روشنفکران که به این قلمرو پا گذاشتند یا از این طرف یا از آن طرف فرو‌افتادند؛ با این حال این قلمرو پرخطر را نباید خالی گذاشت چرا که با خالی گذاشتن این قلمرو، جا را برای «پوپولیستهای واقعی» باز می‌کنیم، کسانی که به جای نوشتن کلمه «مار» شکل «مار» را طراحی میکنند.
◀️نقادی پویا همراه با شبکه سازی است
ویژگی مهم روشنفکران این است که تشکّل و شبکه‌سازی میکنند، روشنفکر اهل انزوا و در خود فرورفتن نیست. او از جامعه قهر نمیکند و ناامید نیز نمیشود چرا که از ابتدا هم توقع تغییرات دراماتیک نداشته‌است.
شبه‌روشنفکرها ناامید و سرخورده‌اند. شاید برخی از آنها روشنفکرهایی بوده‌اند که توقع زیادی از مردم و جامعه داشتهاند، آنها به‌دنبال «اتوپیا» (مدینه فاضله) بوده‌اند و ناکام ماندهاند.
◀️نقاد پویا امیدوار است
روشنفکر به حرکت دائمی و پله‌پله اجتماع امیدوار است بنابراین تماسش را با جامعه حفظ میکند و تیم و تشکّل میسازد. منظورمان از تشکّل، محفل نیست بلکه نهادهای مدنی است، نهادهای مدنی شناسنامهدار که بطور دائمی رشد میکنند و با جامعهی بیرون از خود ارتباط برقرار میکنندو برآن اثر میگذارند .
